تحصیل در کانادا، از شرایط و مدارک مورد نیاز تا هزینه های تحصیل و زندگی در سال 2025

کانادا کشوری سردسیر در شمال قاره آمریکای شمالی است و پس از کشور روسیه، دومین کشور پهناور در جهان به حساب می‌آید. مرز مشترک کانادا با ایالات متحده، بلندترین مرز زمینی در جهان بوده و نسبت اندک جمعیت به مساحت از جمله ویژگی های آن به شمار می رود. پیشرفت چشمگیر کانادا در دهه‌های اخیر، این کشور را در زمره بهترین مکان‌های دنیا برای تحصیل قرار داده و بی جهت نیست که کانادا با وجود جمعیت کم، به عنوان یکی از پنج کشور جهان با بیش‌ترین دانشجوی بین‌المللی معرفی شده است. روند جذب دانشجویان خارجی و مهاجرین برنامه ای دائمی در کانادا بوده و مطابق با اعلام دولت این کشور، قرار است که تا سال 2023 بیش از یک میلیون مهاجر از طریق برنامه های مختلف تحصیلی، کاری، استارتاپ و … راهی این کشور شوند.

پس اینطور که به نظر می رسد، برای خیلی از افراد در کانادا فرصت مهاجرت پیدا می شود؛ فقط کافی است که اطلاعات کاملی در این رابطه به دست آورده و سپس تصمیم درست اتخاذ نمایید. مطلب پیش رو در جهت همین نیاز تهیه شده است، چراکه در آن به طور تفصیلی به تمامی جوانب تحصیل در کانادا پرداخته و شما را با مراحل اپلای برای دانشگاه‌های آن آشنا ساخته‌ایم؛ با ما همراه باشید:

شرایط تحصیل در مقطع کارشناسی در کشور کانادا

در وهله اول باید عنوان کرد که متقاضیان تحصیل در مقطع لیسانس در کانادا باید دارای معدل بالا (حداقل 14) و نمره زبان انگلیسی قابل قبول (آیلتس یا تافل) و یا نمره قابل قبول در زبان فرانسوی (به طور ویژه آزمون TEF یا TCF که مخصوص ایالت کبک هستند) باشند. البته اگر نمره زبان قابل قبول برای شروع تحصیل در مقطع کارشناسی ندارید، جای نگرانی وجود ندارد، چراکه در این صورت متقاضی باید ابتدا در دوره های زبان دانشگاه مقصد شرکت کرده و سپس وارد دانشگاه شود (همین شرایط در مورد کسانی که معدل پایینی داشته و یا بعضی از دروس لازم را پشت سر نگذاشته‌اند هم اجرا می‌شود). لبّ کلام اینکه شرایط برای ورود متقاضیانی با سابقه خوب تحصیلی و نمره قابل قبول زبان (و البته دارا بودن حداقل تمکن مالی که در پایین تر به آن اشاره خواهیم کرد) راه ورود به مقطع کارشناسی در کانادا را بسیار هموار خواهد کرد، اما حتی اگر این شرایط را ندارید، می توانید در خود کانادا دوره های لازم را سپری کرده و سپس وارد دانشگاه شوید.

دوره لیسانس در کانادا نیز معمولا ۳ تا ۴ سال به طول می‌انجامد.

شرایط تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در کانادا

در حداقلی‌ترین شرایط ممکن و بدون آنکه فرد انتظاری برای کسب بورسیه تحصیلی داشته باشد، متقاضیان تحصیل در مقطع فوق لیسانس در کانادا، بایستی معدل بالای ۱۳ در مقطع کارشناسی داشته و مدرک آیلتس با نمره حداقل ۵ و در برخی موارد نمره ای قابل قبول در آزمون‌هایی مثل GRE ،GMAT  و LSAT  را برای برخی از رشته‌های خاص کسب کرده باشند. اما این شرایط برای افرادی که خواهان تحصیل در دانشگاه‌های برتر کانادا بوده و یا به دنبال اخذ بورسیه تحصیلی باشند، بسیار متفاوت بوده و به طور مثال، کسب نمره حداقلی آیلتس 6.5 لازم تلقی می‌شود. همچنین اگر فردی بخواهد در رشته‌ای متفاوت با آنچه در دوره کارشناسی گذرانده، ادامه تحصیل دهد، باید دروس جدیدی را گذرانده که این خود باعث می‌شود مدت زمان دوره کارشناسی ارشد از یک و نیم تا سه سال متغیر باشد. باید توجه داشت که بورسیه تحصیلی در این مقطع به ندرت به دانشجویان خارجی تعلق می‌گیرد.

به طور کلی اما به متقاضیان تحصیل در این مقطع توصیه می شود نمره زبان مطلوبی را کسب کرده و حتی علاوه بر زبان انگلیسی به فکر یادگیری زبان فرانسوی نیز باشند تا شانس خود برای اخذ پذیرش و حتی دریافت فاند را افزایش دهند، چراکه در غیر این صورت با توجه به هزینه های بالای تحصیل برای دانشجویان بین المللی، کار برای مهاجرت به کانادا کمی دشوار می شود.

شرایط تحصیل در مقطع دکتری در کانادا

برای کسب پذیرش در مقطع دکتری در کانادا، مانند بسیاری از کشورهای دیگر، متقاضی باید برای فرصت‌های تحصیلی که دانشگاه ها و اساتید در وب‌سایت دانشگاه ارائه می‌دهند اطلاع پیدا کرده و متناسب با رزومه و شرایط خود اپلای کرده و یا به طور مستقیم با اساتید ارتباط برقرار نموده و با جلب نظر ایشان، بتواند پذیرش دریافت کند.

شانس دریافت بورسیه تحصیلی کانادا در مقطع دکتری به طور قابل ملاحظه ای افزایش پیدا می کند. به خصوص دانشگاه های برتر کانادا در این مقطع فاندهای خوبی برای دانشجویان بین المللی در نظر گرفته اند، با این حال اما باید توجه داشت که رقابت بسیار بالا بوده و همچنان توصیه می شود که دانشجو گزینه های جایگزین خود را مدنظر داشته باشد.

طول دوره دکتری نیز در کانادا 3 تا 4 سال به طول می‌کشد.

هزینه تحصیل در کانادا

خارج از بحث تحصیل رایگان در کانادا، شهریه تحصیل در کانادا در مقایسه با انگلستان، استرالیا و نیوزیلند کمی پایین‌تر بود و بسته به رشته، مقطع و دانشگاهی که محل گذراندن دوره است، از 10 تا 25 هزار دلارِ کانادا در سال متغیر می‌باشد. البته این هزینه تا حد بسیاری در رشته های خاص افزایش پیدا می کند. به طور مثال هزینه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در رشته حقوق در یکی از دانشگاه های معتبر کانادا تا 50 هزار دلار نیز می رسد. با این وجود اکثر رشته ها و دانشگاه ها هزینه ای پایین تر و با توجه به کیفیت بالای علمی مقرون به صرفه هستند، هرچند که بر کسی پوشیده نیست که این هزینه ها از اکثر کشورهای اروپایی بالاتر است.

در همین جهت برای کمک به دانشجویان بین المللی جهت پرداخت هزینه‌های تحصیل، بورسیه‌ها و فلوشیپ‌ های تحصیلی زیادی (مخصوص دانشجویان ممتاز) وجود دارد. بیشتر این بورسیه‌ها برای مقاطع تحصیلات تکمیلی (به‌خصوص دکتری و فوق دکتری) می‌باشند؛ هرچند که اسکالرشیپ‌ های بسیار کم تعدادی برای دوره کارشناسی نیز ارائه می‌شوند. همانطور که بالاتر نیز اشاره کردیم، فاکتورهای زبان، رزومه قوی (معدل، مقاله)، توصیه نامه، انگیزه نامه و البته کمی شانس (!) مهم ترین معیارها در دریافت بورسیه تحصیلی می باشند.

هزینه‌های زندگی در کانادا

به طور کلی هزینه های اساسی یک دانشجو در کانادا شامل موارد زیر می باشد:

• هزینه حمل و نقل

هزینه ماهانه حمل و نقل در این کشور به طور میانگین حدود 90 دلارِ کانادا است. نکته قابل ذکر اینکه دانشجویان 18 تا 25 سال می‌توانند از تخفیفات در نظر گرفته شده در این بخش بهره برده و هزینه‌های این بخش را به صورت قابل توجهی کاهش دهند.

• هزینه مسکن

مهم‌ترین گزینه‌های یک دانشجو در کشور کانادا برای اجاره مسکن از قرار زیر هستند: (قیمت‌ها بر حسب دلار کانادا می‌باشند)

• مجموعه‌های دانشجویی در ماه: 250 تا 625 دلار
• اجاره اتاق در شهرهای بزرگ کانادا در ماه: ۴۵۰ تا ۶۰۰ دلار
• اجاره اتاق در شهر های کوچک کانادا در ماه: 250 تا 500 دلار
•  اجاره آپارتمان تکخوابه در شهرهای بزرگ کانادا در ماه: 700 تا 1000 دلار
•  اجاره آپارتمان تکخوابه در شهرهای کوچک کانادا در ماه: 600 تا 900 دلار

(بدیهی است که هزینه‌های فوق در صورتی که دانشجو با افراد دیگری در اجاره آپارتمان شریک شود، کاهش پیدا می‌کند).

هوم‌استی (Home Stay): به این صورت که دانشجو مهمان یک خانواده کانادایی شده با حداقل یه وعده غذایی که توسط دانشگاه تهیه می‌شود. هزینه این شکل از مسکن معمولا مابین ۴۰۰ تا ۸۰۰ دلار کانادا متغیر است.

• هزینه خوراک

هزینه غذای دانشجو در کانادا نسبت به سایر هزینه‌ها مبلغ زیادی نشده و مقداری بین 200 تا 275 دلارِ کانادا را باید به این بخش اختصاص داد.

• سایر هزینه ها

مواردی مثل خرید کتاب، اینترنت، تفریحات و … نیز حدود 200 دلار در ماه هزینه در بر دارند.

بدین ترتیب می توان نتیجه گیری نمود که هزینه ماهانه زندگی یک دانشجو در کانادا چیزی مابین 950 تا 1500 دلار کانادا متغیر خواهد بود.

شرایط کار دانشجویی در حین تحصیل در کشور کانادا

بر اساس قوانین کشور کانادا، دانشجویان خارجی دارای مجوز کار بوده و می‌توانند خارج از دانشگاه اشتغال داشته باشند. با این وجود، سقف 20 ساعت کار در هفته در طول ترم تحصیلی برای دانشجوها در نظر گرفته شده است. (البته در زمان های تعطیل، دانشجو می‌تواند تا 40 ساعت در هفته هم کار کند).

درآمد کار دانشجویی بسته به استانِ محل کار و نوع کار، تفاوت دارد. به جز فرصت کارهای پژوهشی و دستیاری دانشجویی، کارهای دیگری هم در مراکز آموزشی و دانشگاه‌های این کشور وجود دارد؛ مثلِ:

• کار در کتابخانه
• کار در رستوران
• کار در لابراتورهای کامپیوتر
• کار سکوریتی و نگهبانی

با تمام این احوالات، معمولا در بیرون از دانشگاه‌ها فرصت‌های بیشتری برای کار دانشجویی وجود دارد. خیلی از شرکت‌ها در داخل دانشگاه آگهی استخدام منتشر کرده و فرصت خوبی را برای دانشجوها جهت اشتغال پاره وقت ایجاد می‌کنند.

به طور کلی اما در رابطه با درآمد دانشجویی باید عنوان نمود که حداقل مبلغ پرداختی به یک فرد در کانادا به ازای کار انجامی (جدای از اینکه دقیقا چه کاری باشد)، 15 دلار در ساعت خواهد بود. به طور مثال اگر در نظر بگیریم که یک دانشجو 20 ساعت در هفته کار بکند، چیزی معادل 300 دلار در هفته را به صورت حداقلی می تواند برای خود در نظر بگیرد. بدین ترتیب روشن می شود که می توان بخش زیادی از هزینه زندگی در کانادا را از طریق کار دانشجویی پوشش داد.

راهنمایی گام به گام نحوه اقدام جهت تحصیل در کانادا

کانادا دارای 21 دانشگاه در میان 500 دانشگاه برتر دنیا و 32 دانشگاه در میان 1000 دانشگاه برتر دنیا است و در سال 2018 بیش از 572 هزار نفر در این کشور مشغول به تحصیل بوده‌اند. در همین راستا، رقابت میان متقاضیان به تحصیل در این کشور افزایش یافته و افراد زیادی خواهان ادامه تحصیلات خود در کانادا هستند. به همین جهت اطلاع کامل شما از پروسه اپلای اولین قدم در این مسیر می باشد. ادامه این مطلب در جهت آشنایی شما با همین پروسه نگارش شده و شما را مرحله به مرحله با چگونگی درخواست و اخذ پذیرش از دانشگاه‌های کانادایی مواجه می‌سازد:

گام اول: شرایط مورد نیاز را بشناسید

برای یک درخواست ادامه تحصیل موفق در مراکز آموزشی کانادا، باید شرایط مختلف مورد نیاز آن مراکز را بدانید و به خوبی از دوره‌های تحصیلی ارائه شده آنها اطلاع داشته باشید. همچنین داوطلبان باید قوانین و مقررات قابل اعمال در مورد روند درخواست مجوز تحصیل را به دقت بررسی کنند، چراکه تنها مراکز مشخص و بازه‌های زمانی تحصیلی تایید شده مورد قبول خواهند بود؛ آن هم به شرطی که مطابق با آخرین آخرین قوانین وضع شده در این زمینه باشند.

در حالت‌ ایده آل، باید از یک سال قبل برنامه‌ریزی برای دریافت مجوز تحصیل در کانادا را شروع کنید. شرایط مورد نیاز معمول برای تمامی ‌دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی عبارت اند از:

• پاسپورت معتبر
• تسلط به زبان انگلیسی یا فرانسوی به همراه گواهی گذراندن آزمون‌های مشخص شده زبان با حداقل نمره قبولی
• مدارکی جهت اثبات‌ اینکه می‌توانید هزینه تحصیل و زندگی در کشور کانادا را پرداخت کنید

توجه داشته باشید که شرایط فوق تنها الزامات عمومی ورود به دانشگاه‌های کانادا هستند و امکان دارد شرایط مورد نیاز بسته به دانشگاه ها، رشته ها و یا استان‌های مختلف تغییر کند. به همین جهت مانند همیشه توصیه می کنیم که شرایط رشته و مقطع مدنظرتان را از طریق وبسایت دانشگاه مدنظرتان به خوبی بررسی کنید و مطمئن شوید که می توانید حائز آن شرایط شده و بعد از آن اقدام کنید تا از هدر رفت انرژی، هزینه و زمان خود جلوگیری کنید.

فراموش هم نکنید که بورسیه پلاس همینجا در کنار شما است، پس نگران نباشد؛ آماده ایم تا شما را در این اولین قدم که به اعتقاد ما شاید مهم ترین قدم نیز باشد، یاری کنیم و به صورت کاملا واقع بینانه مسیر صحیح را به شما نشان دهیم. اگر نیاز داشتید، با ما مشورت کنید.

گام دوم: دانشگاه و رشته مدنظر خود را انتخاب کنید

اولین قدم در راه انتخاب یک دانشگاه برای ادامه تحصیل در کانادا ‌این است که اطمینان حاصل کنید در لیست مراکز آموزشی تائید شده قرار دارد. پیشنهاد می‌کنیم که حتما لیست دانشگاه‌های معتبر کانادایی از دید وزارت علوم و بهداشت ایران را بررسی کرده تا در هنگام بازگشت به کشور، به مشکل برنخورید. (البته که جای شکی وجود ندارد که اکثر دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی این کشور مورد تائید وزارت علوم ایران هستند، اما به هر حال کار از محکم کاری عیب نمی کند!)

همچنین در رابطه با انتخاب رشته عجله نکنید. قبل از آن به خوبی مشورت کنید و مطمئن شوید که رشته انتخابی متناسب با علاقه و استعداد شما است و بازار کار قابل قبولی دارد. فراموش نکنید که در کانادا همه چیز بسیار تخصصی است و به احتمال بالا در شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود مشغول خواهید شد. پس از روی منطق تصمیم بگیرید و حساب شده جلو بروید؛ در این قسمت جایی برای احساسی عمل کردن نیست.

گام سوم: آزمون بسندگی زبان بدهید

هر دانشجوی بین‌المللی برای دریافت ویزای موفق به کشور کانادا (بیشتر مرتبط با مقاطع ارشد و دکتری و پسادکتری)، باید امتحان بسندگی زبان انگلیسی یا فرانسوی بدهد. برای بسندگی در زبان انگلیسی، امتحان ‌آیلتس ارجحیت دارد. با ‌این حال برخی مراکز آموزشی مدرک زبان کمبریج در سطح پیشرفته و یا نمره امتحان تافل را هم می‌پذیرند.

برای زبان فرانسوی هم می‌توانید از میان آزمون‌های DALF، DELF  یا TCF انتخاب کنید. با ‌این حال آزمون TEF  انتخاب رایج‌تری است و تقریبا همه دانشگاه های فرانسوی زبان کانادا آن را به رسمیت می شناسند.

گام چهارم: ارسال درخواست (اپلای) به دانشگاه‌ها

حالا وقت آن است که با دانشگاه‌هایی که شرایط آنها را بررسی کرده و از قبل لیست کرده اید ارتباط گرفته، پکیج ‌های درخواستی آن‌ها را دریافت کنید و در موعد مقرر ثبت نام خود را انجام دهید. قطعا درخواست دادن به چندین دانشگاه می‌تواند به نفع شما باشد اما باید ‌این را هم به یاد داشته باشید که در کانادا، هر درخواست، اصطلاحا  اپلیکیشن فی 100 تا 250 دلاری به همراه خواهد داشت. به همین خاطر پیشنهاد می‌کنیم که به صورت تصادفی و شانسی برای دانشگاه‌های کانادا اپلای نکنید، چراکه اگر شرایط حداقلی را نداشته باشید، فقط اپلیکشین فی پرداخت کرده اید؛ آن هم بدون نتیجه! به خاطر بیاورید که تاکید کردیم که گام اول و شناخت مناسب از شرایط خود و دانشگاه مدنظرتان تا چه حد اهمیت دارد.

همچنین در هنگام پر کردن فرم درخواست دقت کنید و مطمئن شوید اطلاعات دقیق خود را به همراه مدارک و گواهی‌های لازم( مانند انگیزه نامه ، توصیه نامه ، مدارک تحصیلی مقاطع قبلی) به درستی وارد می‌کنید، زیرا دلیل رد پذیرش برخی از متقاضیان، نقص در مدارک است. در رابطه با اهمیت انگیزه نامه مناسب و ریسرچ پروپوزال قوی در فرآیند اخذ پذیرش نیز بارها گفته ایم، پس در اینجا فقط به ذکر این نکته بسنده می کنیم که اهمیت این موارد را دست کم نگیرید؛ تقریبا 50 درصد از عوامل موفقیت هستند.

بعد از‌ این مرحله نیز باید منتظر بمانید تا نتیجه پذیرش خود را دریافت کنید. بعد از تایید از طرف شما، دانشگاه یک نامه پذیرش برای شما می‌فرستد که در مراحل اداری بعدی نقش مهمی‌ دارد.

گام پنجم: برای دریافت ویزای دانشجویی کانادا درخواست دهید

حال که یک مرکز آموزشی آماده پذیرش شماست، وقت درخواست صدور مجوز تحصیلی در کاناداست. می‌توانید به صورت آنلاین درخواست دهید یا از طریق مرکز درخواست صدور ویزا در محل زندگی خود اقدام کنید. باید نامه پذیرش دریافتی در قسمت قبل را به درخواست و پاسپورت خود و مدارک اثبات کننده توانایی مالی شما برای تحصیل در کانادا، ضمیمه کنید.

(به طور ویژه توجه داشته باشید که اگر به یک مرکز آموزشی در کبک درخواست داده‌اید، علاوه بر نامه پذیرش، یک نامه پذیرش از کبک (CAQ) نیز دریافت خواهید کرد. مطمئن شوید که ‌این گواهی را نیز به درخواست مجوز تحصیل خود ضمیمه کرده‌اید).

گام ششم: اخذ ویزا و تعیین زمان سفر

بعد از آنکه تمامی مراحل قبلی به صورت کامل انجام شد، نوبت اخذ ویزا  و تهیه بلیط است. به علت ریجکت برخی از درخواست‌های صدور ویزا برای دانشجویان بین‌المللی از سوی سفارت‌خانه های کانادا (حتی کسانی که پذیرش و بورسیه تحصیلی آنها توسط دانشگاه مقصد تایید نهایی شده است) پیشنهاد می‌شود که ابتدا از صدور ویزا برای خود مطمئن شده و سپس اقدام به تهیه بلیط و سایر کارها نمایید (البته به یاد داشته باشید که امکان اعتراض به ریجکت شدن درخواست ویزای شما وجود داشته و وکلای بسیاری وجود داشته که در این رابطه فعالیت می کنند).

نکته دیگر اینکه مجوز حضور شما در خاک کانادا بین بازه‌ای صادر خواهد شد که در همان بازه در این کشور بایستی به تحصیل مشغول باشید؛ به همین خاطر توصیه می‌کنیم که تمام برنامه ریزی‌های خود را مطابق با این زمان بندی انجام دهید.

گام هفتم: فرا رسیدن زمان تحصیل

مامور مهاجرت در مقصد (معمولا فرودگاه)، مجوز و دیگر مدارک شما را قبل از ورود به کانادا بررسی خواهد کرد.‌ این آخرین مرحله اداری از این هفت خان رستم است! پس از آن می‌توانید تحصیل خود در کانادا را به عنوان یک دانشجوی بین‌المللی آغاز کنید. این شما و این گوی و میدان:)

نتیجه گیری

در این مطلب به مفصل ترین شکل ممکن به شرایط تحصیل در کانادا و چگونگی اخذ پذیرش از دانشگاه های این کشور اشاره کردیم. در همین راستا توصیه همیشگی ما این بوده که تا جایی که می توانید خود فرآیند اپلای تحصیلی‌تان را انجام دهید، چراکه کاری شدنی است و در اینترنت آنقدر منبع خوب وجود دارد که یاری کننده شما در این مسیر باشد. به طور مثال ما مدتی پیش پکیج ویدئوی کاملی از فرآیند پذیرش تحصیلی در کانادا آماده کردیم و در قالب  آموزش ویدویی اپلای به کانادا آپلود کردیم. می توانید از آن استفاده کنید؛ مطمئن باشید با مشاهده این آموزش، تصمیم خواهید گرفت که خودتان برای اپلای و ادامه تحصیل در کانادا اقدام نمایید.