سرمایه گذاران فعال در بازار بورس همیشه منتظر عرضه اولیه (IPO) هستند. علت این اشتیاق زیاد اینست که در طول سالیان گذشته تقریباً همه عرضه های اولیه به جز چند مورد استثنا همراه با سود بوده اند. روش اجرای عرضه اولیه توسط سازمان بورس به تازگی دچار تغییراتی شده است. در این مطلب در ادامه آموزش بورس از صفر با عرضه اولیه در بازار بورس آشنا می شویم.

برای آموزش بورس از صفر تا صد به لینک روبرو مراجعه کنید:

عرضه اولیه سهام

در روش جدید که بوک بیلدینگ نام دارد سرمایه گذار برای شرکت در عرضه اولیه (IPO) بایستی قیمت ارائه شده را تحلیل کند تا در صورت جذاب بودن کف قیمتی وارد IPO شود. از آنجا که خود سرمایه گذار بایستی برای خرید خود قیمت تعیین کند با تحلیل بنیادی سهم قیمتی برای ثبت سفارش خرید بایستی بدست آورد.

شرکتی که سهام آن در بازار بورس IPO می شود ممکن است سابقه فعالیت طی سالیان زیادی داشته باشد. در واقع IPO به معنای ورود سهام شرکت به بورس می باشد. ورود به بورس برای شرکت اتفاق بسیار بزرگیست!

در IPO تعداد سهامی که برای هر نفر عرضه می شود محدود است و سرمایه گذار نمی تواند به مقدار دلخواه خود در عرضه اولیه سرمایه گذاری کند. اگر ارزش ذاتی سهم بیشتر از قیمت سهم در IPO باشد سهم در روزهای اولیه ورود به بازار بورس با رشد قیمتی خوبی مواجه شده و روزهای ابتدایی خود در بازار بورس را با صف خرید پشت سر می گذارد. با افزایش قیمت پس از چند روز بر تعداد معاملات فروش افزوده می شود و مقدار تقاضا برای خرید نیز کاهش می یابد. با ایجاد تعادل بین صف خرید و فروش سهم تازه وارد مانند دیگر سهم ها روندهای صعودی و نزولی در قیمت خود تجربه می کند.

آیا عرضه اولیه همیشه سودآور است؟

ذکر این نکته لازم است که IPO همیشه با ایجاد سود برای سرمایه گذار همراه نمی شود. در صورتیکه قیمت عرضه اولیه از ارزش ذاتی آن بیشتر باشد در همان روزهای اولیه کاهش قیمت در این سهم بوجود می آید. البته ممکن است به خاطر هیجان بازار در ابتدا کمی رشد کند و بعد با کاهش شدید قیمتی روبرو گردد.

پیش از IPO خود شرکت قیمت سهام خود را ارزیابی می کند و ارزشی برای آن مشخص می کند. اما در IPO قیمت آن برای جذابیت بیشتر برای خرید معمولاً پایین تر عرضه می شود.

آموزش بورس از صفر ؛ روش قدیمی در IPO

روش IPO سهام یک شرکت در سالهای گذشته و امروز متفاوت است. در سال های قبل در اکثر موارد با عرضه اولیه قیمت سهم با رشد روبرو می شد. در یک روز مشخص سهام شرکت در دو بخش عرضه می شد. در بخش اول که نام آن کشف قیمت است یک بخش از سهام شرکت عرضه می شد. این بخش اول سهام شرکت توسط کارگزاری ها برای معامله گران بزرگ خریداری می شد. معامله گران خرد از خرید این بخش بی بهره می ماندند.

با انتشار یک پیام برای دیگر معامله گران آنلاین زمان خرید بخش دوم IPO تعیین می گردید. خرید بخش دوم معمولاً در خارج از ساعت کاری بازار صورت می گرفت.

حضور همزمان تعداد بسیار زیاد خریداران در یک لحظه در سایت باعث اختلال در سیستم فنی سایت می شد.

در مورد آموزش باینری آپشن بیشتر بخوانید.

روش بوک بیلدینگ

وجود نواقص روش قبلی منجر به ایجاد روش جدید خرید IPO شد. نام روش جدید بوک بیلدینگ می باشد.

با اعلام سازمان بورس خریداران و سرمایه گذاران از اجرای IPO در چند روز آینده مطلع می گردند. روش جدید به این صورت است که در یک محدوده زمانی یک یا دو ساعته همه خریداران می توانند از طریق کارگزاران خود سفارش خرید خود را ثبت کنند.

قیمت سهام در IPO در روش بوک بیلدینگ به این نحو است که کف قیمتی و سقف قیمتی IPO تعیین می گردد. سرمایه گذار بایستی با تحلیل ارزشی برای سهم تشخیص دهد و قیمت دقیقی برای خرید خود بدست آورد. هر سرمایه گذاری قیمتی ثبت می کند که این قیمت در بازه کف قیمتی و سقف قیمتی می باشد. البته ناگفته نماند که با توجه به وجود تقاضای زیاد اکثر عرضه های اولیه در سقف قیمتی خریداری شده اند.

یکی از مزایای IPO به روش بوک بیلدینگ وجود عدالت در توزیع و تخصیص سهام به سرمایه گذاران است بدین نحو که هر فرد متقاضی تعداد سهم و قیمت مورد نظر خود را ثبت می کند.

تحلیل بنیادی عرضه اولیه

در تحلیل قیمت عرضه اولیه که توسط سرمایه گذار صورت می گیرد تحلیل تکنیکال جایگاهی ندارد زیرا در تحلیل تکنیکال تحلیل بر اساس سابقه و گذشته قیمت صورت می گیرد و در IPO سهم به بازار وارد می شود و از لحظه ورود به بازار معاملات سهم آغاز می گردد. بنابراین هرگونه تحلیل برای یافتن قیمتی برای ثبت سفارش خرید عرضه اولیه از نوع تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندامنتال می باشد. پس یکی از تفاوت های روش بوک بیلدینگ با روش قبلی مهم بودن تحلیل قیمت در IPO می باشد.

اولویت خرید با چه کسانی است؟

چند روز قبل از عرضه اولیه از طریق سایت سازمان بورس اطلاعیه ای مبنی بر عرضه اولیه یک شرکت به اطلاع همگان می رسد که در آن حداکثر تعداد سهامی که هر شخص می تواند سفارش دهد و همچنین تاریخ IPO تعیین شده است. با آغاز معاملات IPO و اعلام ناظر بازار ثبت سفارش سرمایه گذاران قابل انجام است. پس از اتمام زمان دو ساعته ثبت سفارش خریداران، سهام عرضه اولیه بین متقاضیان با توجه به تعداد سهام و تعداد سفارشات و قیمت سفارش تقسیم می شود.

اگر به عنوان مثال 10 میلیون سهام با کف قیمتی 500 تومان و سقف قیمتی 550 تومان سهام عرضه اولیه شود چندین حالت مختلف می تواند صورت گیرد.

اگر تعداد سهام سفارش شده 10 میلیون در سقف قیمتی باشد به همه می رسد.

اگر تعداد سهام سفارش شده 20 میلیون باشد در قیمت سقف سفارش همه نصف می شود. زیرا قیمت همه برابر است.

اگر قیمت ها متفاوت باشد به کسانی که قیمت بالاتر گذاشتند می رسد. یعنی ابتدا به کسانی می رسد که قیمت بالاتری در سفارش خود ثبت کرده اند.

تعهد خرید چیست؟

در عرضه اولیه در صورتی که همه اوراق بهادار فروش نرود متعهد پذیرش که همان کارگزار متعهد خرید است با مجوز سازمان، تعهد خرید را به انجام می رساند و مابقی را خریداری می نماید. در برخی مواقع نیز چندین کارگارگزاری متعهد خرید می شوند.

اگر متعهد پذیرش بیش از 50 درصد تعهد خود را مجبور به خرید شود و این مقدار بیش از 10 در صد کل IPO باشد، برای همه خریداران عرضه اولیه در کف قیمتی خرید صورت می گیرد.

اگر 50 درصد یا بیشتر تعهد خرید متهعد و سفارشات دیگر خریداران به کل IPO نرسد عرضه اولیه شکست می خورد و در روز دیگری با قیمت پایین تر تکرار می شود.

متعهد با کف قیمتی در IPO ورود می کند و در صورتی در عرضه اولیه وارد می شود که کل سفارشات به کل IPO نرسد.

یکی از نکات مهم در آموزش بورس از صفر اینست که IPO همیشه هم سودآور نیست. در گذشته همه  عرضه اولیه ها در روزهای اولیه سود آور بودند و با رشد قیمتی روبرو می شدند. در حال حاضر در عرضه اولیه با روش بوک بیلدینگ تحلیل و بررسی سهام ضروری می باشد تا سرمایه گذاران با دید صحیح در یک عرضه اولیه شرکت کنند.